Managing complex geopolitical threats in the contemporary world
1
Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie, Poland
Submission date: 2022-06-09
Final revision date: 2022-07-25
Acceptance date: 2022-07-25
Online publication date: 2022-08-01
Publication date: 2022-08-01
Corresponding author
Przegląd Nauk o Obronności 2022;(13):1-27
KEYWORDS
bezpieczeństwo międzynarodoweśrodowisko bezpieczeństwawyzwania i zagrożenia dla bezpieczeństwageopolitykazarządzanie bezpieczeństwem
ABSTRACT
Objectives:
Celem artykułu jest zbadanie efektywności diagnozy strategicznej i prognoz w zakresie rozpoznawania wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa o charakterze geopolitycznym we współczesnym świecie, a także próba oceny działań podejmowanych na rzecz wypracowania modelu zarządzania złożonymi zagrożeniami geopolitycznymi. Artykuł ma charakter teoretyczny i przeglądowy. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania dotyczące: 1) istoty środowiska bezpieczeństwa państwa w strategicznym ujęciu międzynarodowym, 2) charakteru geopolitycznych zagrożeń bezpieczeństwa, 3) adekwatnego modelu zarządzania bezpieczeństwem geopolitycznym.
Methods:
Analiza została przeprowadzona poprzez krytyczną analizę literatury i źródeł oraz z wykorzystaniem metody desk research w odniesieniu do publikacji eksperckich w ramach security studies i strategic studies, a jej wyniki zostały zaprezentowane w ujęciu geopolitycznym.
Results:
Przeanalizowano wyznaczniki oceny środowiska bezpieczeństwa państwa w strategicznym ujęciu międzynarodowym. W oparciu o The Global Risks. Report 2022 zidentyfikowano i oceniono najważniejsze geopolityczne zagrożenia bezpieczeństwa. Zestawiono najważniejsze modele zarządzania bezpieczeństwem geopolitycznym.
Conclusions:
Zarządzanie złożonymi zagrożeniami geopolitycznymi we współczesnym świecie wymaga właściwie przeprowadzonej analizy środowiska bezpieczeństwa oraz trafnie formułowanych prognoz. Z tego względu należy podkreślić znaczenie podejść strategicznych w badaniach bezpieczeństwa. Użyteczne okazują się także metody systemowe. Badanie przeprowadzone w ramach przygotowywanego raportu The Global Risks 2022 ujawniło, że nie wszystko można w pełni i trafnie przewidzieć. Obserwuje się jednak rosnącą skalę napięć geopolitycznych i geoekonomicznych, które mogą poważnie utrudnić stawienie czoła wspólnym globalnym wyzwaniom, zwłaszcza zmianom klimatycznym. Towarzyszy temu duże rozczarowanie skutecznością międzynarodowych działań łagodzących ryzyko. W tym zakresie ważna jest rola zintegrowanego i globalnego podejścia do takiego zarządzania ryzykiem. Model ten może mieć efektywne zastosowanie zwłaszcza w warunkach multilateralizmu.
Celem artykułu jest zbadanie efektywności diagnozy strategicznej i prognoz w zakresie rozpoznawania wyzwań i zagrożeń bezpieczeństwa o charakterze geopolitycznym we współczesnym świecie, a także próba oceny działań podejmowanych na rzecz wypracowania modelu zarządzania złożonymi zagrożeniami geopolitycznymi. Artykuł ma charakter teoretyczny i przeglądowy. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania dotyczące: 1) istoty środowiska bezpieczeństwa państwa w strategicznym ujęciu międzynarodowym, 2) charakteru geopolitycznych zagrożeń bezpieczeństwa, 3) adekwatnego modelu zarządzania bezpieczeństwem geopolitycznym.
Methods:
Analiza została przeprowadzona poprzez krytyczną analizę literatury i źródeł oraz z wykorzystaniem metody desk research w odniesieniu do publikacji eksperckich w ramach security studies i strategic studies, a jej wyniki zostały zaprezentowane w ujęciu geopolitycznym.
Results:
Przeanalizowano wyznaczniki oceny środowiska bezpieczeństwa państwa w strategicznym ujęciu międzynarodowym. W oparciu o The Global Risks. Report 2022 zidentyfikowano i oceniono najważniejsze geopolityczne zagrożenia bezpieczeństwa. Zestawiono najważniejsze modele zarządzania bezpieczeństwem geopolitycznym.
Conclusions:
Zarządzanie złożonymi zagrożeniami geopolitycznymi we współczesnym świecie wymaga właściwie przeprowadzonej analizy środowiska bezpieczeństwa oraz trafnie formułowanych prognoz. Z tego względu należy podkreślić znaczenie podejść strategicznych w badaniach bezpieczeństwa. Użyteczne okazują się także metody systemowe. Badanie przeprowadzone w ramach przygotowywanego raportu The Global Risks 2022 ujawniło, że nie wszystko można w pełni i trafnie przewidzieć. Obserwuje się jednak rosnącą skalę napięć geopolitycznych i geoekonomicznych, które mogą poważnie utrudnić stawienie czoła wspólnym globalnym wyzwaniom, zwłaszcza zmianom klimatycznym. Towarzyszy temu duże rozczarowanie skutecznością międzynarodowych działań łagodzących ryzyko. W tym zakresie ważna jest rola zintegrowanego i globalnego podejścia do takiego zarządzania ryzykiem. Model ten może mieć efektywne zastosowanie zwłaszcza w warunkach multilateralizmu.
REFERENCES (76)
1.
Axelrod, R., Cohen, M.D. (1999) Harnessing Complexity. Organizational Implications of a Scientific Frontier, New York: The Free Press.
2.
Balcerowicz, B. (2002) Pokój i „nie-pokój” na progu XXI wiek, Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona.
5.
Bertrand, M. (1996) La fin de l’ordre militaire, Paris: „Politique étrangère Année” 1996, vol. 61, no. 3, s. 694-695.
6.
Bridge Consulting (Beijing) Co., Ltd. (2021) China COVID-19 Vaccine Tracker. Available at: https://bridgebeijing.com/ourp....
7.
Buzan, B. (1991) People, States and Fear, Second Edition, New York: Harvester Wheatsheaf.
8.
Buzan, B., Wæver, O., Wilde, J. De (1998) Security. A New Framework for Analysis, Boulder-London: Lynne Rienner Publishers.
9.
Cieślarczyk, M. (2009) Teoretyczne i metodologiczne podstawy badania problemów bezpieczeństwa i obronności państwa, Siedlce: Wydawnictwo Akademii Podlaskiej w Siedlcach.
10.
Commission on Global Governance. (1995) Our Global Neighbourhood, Oxford. Available at: http://actrav.itcilo.org/actra....
11.
Coolsaet, R., Arnould, V. (2004) Global governance. The Next Frontier, Royal Institute for International Relations, Egmont Papers, no. 2, Brussels.
12.
Cordesman, A. H., Hwang, G. (2021) Updated Report: Chinese Strategy and Military Forces in 2021, Center for Strategic and International Studies, 3 August 2021.
13.
Czaja, J. (2013) Teoretyczne i praktyczne podstawy budowy kultury strategicznej w Polsce, w: Gryz, J. (red.), Strategia bezpieczeństwa narodowego Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
14.
Dawidczyk, A. (2019) Bezpieczeństwo. Obronność. Wojskowość. Problemy planowania strategicznego, Warszawa: Wydawnictwo Difin.
15.
Denyer, S. (2020) Japan helps 87 companies to break from China after pandemic exposed overreliance, „The Washington Post”, 21 July 2020. Available at: https://www.washingtonpost.com....
17.
EUISS (2010). Global Governance 2025: At a Critical Juncture, Paris 2010. Available at: http://www.foia.cia.gov/2025/2....
18.
Foucault, M. (2007) Security, Territory, Population. Lectures at the Collège de France 1977-1978, New York: Picador/Palgrave Macmillan.
19.
Heath, E. (1981) North-South: A Programme for Survival, „The Geographical Journal”, November, 1981, vol. 147, no. 3, s. 298-306.
20.
Held, D., McGrew, A.G. (2002) Governing Globalization: Power, Authority and Global Governance, Malden, MA: Polity Press.
21.
Holland, J.D. (1995) Hidden Order. How Adaptation Builds Complexity, New York: Basic Books.
24.
Kelman, I. (2003) Defining Risk, „Flood Risk Net Newsletter”, Winter 2003, no. 2, s. 6-8. Available at: http://www.ilankelman.org/abst....
26.
Keohane, R.O., Nye, J.S., Jr. (2001) Power and Interdependence: World Politics in Transition, New York: Addison-Wesley.
27.
Kiczma Ł., Sułek M. (2020) National Power Rankings of Countries 2020, Warsaw: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.
28.
Knight, F.H. (1921) Risk, Uncertainty, and Profit, Boston: Hart, Schaffner & Marx, Houghton Mifflin Company. Available at: https://www.econlib.org/librar....
30.
Kostecki, W. (1996) Europe after the Cold War. The Security Complex Theory, Warsaw: Institute of Political Studies. Polish Academy of Sciences.
31.
Kozub, M. (2013) Myśleć strategicznie o bezpieczeństwie przyszłości, Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
32.
Kukułka, J. (1978) Problemy teorii stosunków międzynarodowych, Warszawa: Wydawnictwo PWN.
33.
Kuźniar, R. (red.) (1994) Między polityką a strategią. Polska w środowisku międzynarodowym, Warszawa: Fundacja Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Warszawski, Instytut Stosunków Międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
34.
Lach, Z. (2013) Geostrategia bezpieczeństwa państwa, w: Gryz, J. (red.), Strategia bezpieczeństwa narodowego Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
35.
Latham, R. (1999) Politics in a Floating World: Toward a Critique of Global Governance, w: Hewson, M., Sinclair, T.J. (eds.), Approaches to Global Governance Theory, Albany: State University of New York Press.
36.
Łaszczuk, A. (2019) Bezpieczeństwo geopolityczne – nowy wymiar analiz bezpieczeństwa, w: Kochanek, E., Ligęza, K., Kupiński, J. (red.), Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej, Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych, s. 13-24.
37.
Maull, H.W. (2020) Multilateralism. Variants, Potential, Constraints and Conditions for Success, SWP Comment 9, march 2020.
38.
Mesjasz, C. (1988) Applications of Systems Modeling in Peace Research, „Journal of Peace Research” 1988, vol. 25, no. 3, s. 291-334.
39.
Mesjasz, C. (2006) Complex Systems Studies and the Concepts of Security, „Kybernetes” 2006, vol. 35, no. 3-4, s. 471-488.
40.
Mesjasz, C. (2008) Security as Attributes of Social Systems, w: Brauch, H.G., Grin, J., Mesjasz, C., Dunay, P., Behera, N.V., Chourou, B., Oswald, U., Liotta, P.H., Kameri-Mbote, P. (eds), Globalisation and Environmental Challenges: Reconceptualising Security in the 21st Century, Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg 2008, s. 45-62.
41.
Mesjasz, C. (2010) Complexity of Social Systems, „Acta Physica Polonica A” 2010, vol. 117, no. 4.
42.
Mesjasz, C. (2014) Metody zarządzania złożonymi zagrożeniami geopolitycznymi we współczesnym świecie, w: Raczkowski, K., Sułkowski, Ł. (red.), Zarządzanie bezpieczeństwem: metody i techniki, Warszawa: Difin.
43.
Metz, S., Johnson, D. V. (2001) Assymmetry and U.S. Military Strategy: definitione, background, a nd strategic concepts, Carlisle (PA): Strategic Studies Institute, U.S. Army War College.
44.
Morgenthau, H. (1954) Politics among Nations. The Struggle for Power and Peace, New York: Knopf.
45.
O’Brien, R., Goetz, A.M., Scholte, J.A., Williams, M. (2000) Contesting Global Governance: Multilateral Economic Institutions and Global Social Movements, Cambridge: Cambridge University Press.
47.
Pawłuszko, T. (2014) Kategoria systemu międzynarodowego w badaniach stosunków międzynarodowych, Toruń: Wyd. Adam Marszałek.
48.
Pochon, C. (1971) Le processus de satelisation des États dans la société internationale. Fribourg.
49.
Rosenau, J.N., Czempiel, E.O. (eds.) (1992) Governance without Government: Order and Change in World Politics, Cambridge: Cambridge University Press.
50.
Schmitter, P.C. (1996) Imagining the Future of the Euro-Polity with the Help of New Concepts w: Marks, G. et al. (eds), Governance in the European Union, Sage, London, s. 121-150.
51.
Sikarwar, D. (2021) India set to erect a Great Wall against Chinese companies, „The Economic Times”, 19 June 2021. Available at: https://economictimes.indiatim....
52.
Smith, J. (2008) Social Movements for Global Democracy, Baltimore, Md: Johns Hopkins University Press.
53.
Stańczyk, J. (2011a) Bezpieczeństwo jako jedna z podstawowych potrzeb człowieka i grup społecznych. „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, rok 1, nr 2, s. 159-178.
54.
Stańczyk, J. (2011b) Znaczenie bezpieczeństwa z punktu widzenia kategorii interesów narodowych. „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, rok 1, nr 1, s. 239-263.
55.
Stańczyk, J. (2012) Niedookreślona rola czynników czasoprzestrzennych w formułowaniu dynamicznej kategorii bezpieczeństwa, w: Adamkiewicz, M. (red.) Interdyscyplinarny wymiar bezpieczeństwa, Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna, s. 249-263.
56.
Stańczyk, J. (2013) Cele bezpieczeństwa w polityce i strategiach działania państwa, w: Trejnis, Z. (red.), Uwarunkowania bezpieczeństwa narodowego Polski, Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna, s. 17-29.
57.
Stańczyk, J. (2015) Środowisko bezpieczeństwa państwa w ujęciu strategicznym, „Studia Bezpieczeństwa Narodowego. National Security Studies”, nr 7/2015, s. 146-163.
58.
Stańczyk, J. (2018) Środowisko bezpieczeństwa państwa w ujęciu międzynarodowym, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, vol. 12, nr 2, s. 11-24.
59.
Stockholm Initiative on Global Security and Governance, Common Responsibility in the 1990's: The Stockholm Initiative on Global Security and Governance, Prime Minister's Office, Sweden, 1991.
60.
Sułek, M. (2004) Metody i techniki badań stosunków międzynarodowych, Warszawa: ASPRA-JR.
61.
Sułek, M. (2010) Prognozowanie i symulacje międzynarodowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
62.
Tang, S. (2004) A Systemic Theory of the Security Environment, “The Journal of Strategic Studies”, vol. 27, No. 1, March 2004, s. 1-34.
64.
The Global Risks. Report 2022, 17th Edition (2022) World Economic Forum. In partnership with Marsh McLennan, SK Group and Zurich Insurance Group.
66.
Turbville, G. H., Kipp, J. W., Mendel, W. M. (1997) The Changing Security Environment, “Military Review”, June-July.
67.
Ulriksen, S. (1997) Security complexes, subsystems and great powers: three notes on the structure of international system, „Working Paper”, no. 581, August 1997.
69.
Urbinati, N. (2000) Can Cosmopolitan Democracy be Democratic, w: Archibugi, D. (ed.), Debating Cosmopolitics, London: Verso.
71.
Weiss, T., Ramesh, T. (2010) Global Governance and the UN: An Unfi nished Journey, Bloomington: Indiana University Press.
72.
Wit, B. de, Meyer, R. (2007) Synteza strategii, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
73.
World Bank (2021) International Debt Statistics 2022. Report, 11 October 2021. Available at: https://www.worldbank.org/en/n....
74.
World Economic Outlook, Recovery During a Pandemic Health Concerns, Supply Disruptions, and Price Pressures (2021) International Monetary Fund, October 2021. Available at: https://www.imf.org/en/Publica....
75.
Zięba, R. (1999) Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego: koncepcje – struktury – funkcjonowanie, Warszawa: Fundacja Studiów Międzynarodowych, Wyd. Naukowe Scholar.
76.
Zubek, J., Obrusiewicz, M. A. (2003) Kształt, funkcje SZ RP w XXI wieku, Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
| eISSN: | 2719-6763 |
| ISSN: | 2450-6869 |
© 2006-2024 Journal hosting platform by Bentus
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
